 |
| Arheološki muzej Mitilini |
Ostrvo Lezbos je naseljeno u kontinuitetu
od starijeg kamenog doba do danas
KAKO SE OSTRVO ZVALO I KAKO JE DOBILO DANAŠNJI NAZIV
Ostrvo je u preistorijsko vreme bilo poznato i pod drugim imenima: Isa, Lazpa, Lasija (gusto drvo), Pelasgija, Makarija Aeolis (Makarija iz Aeolije tj. Tesalije), Etiopija - Aegira (crna), Mitonis, Imerti, Aetiope itd…
Prvi put je spomenuto u zapisima Hetita kao "Lazpa". (Hetiti su prvi indoevropski narod na tlu Male Azije).
Prema legendi, prvi stanovnici Lezbosa bili su Pelasgijani odakle je ostrvo dobilo ime Pelasgija.
Po Herodotu (c. 484 – c. 425 BC) Aeolci (1100 g pne) su se prvobitno zvali Pelasgijani ali postoje i drugačija mišljenja. U širem smislu, naziv Pelasgi je počeo da označava sve autohtone stanovnike regiona Egejskog mora i njihove kulture. Šta je tačno, zaista ne znam.
Sadašnje ime ostrvo je dobilo po Lezbosu koji je došao iz Tesalije sa Lapitima. Lezbos je bio zet kralja Makarosa kao i gradovi koji do danas nose imena njegovih ćerki – Mitilini, Eresos, Metimna (Molivos) i Antisa.
KRATAK PRIKAZ ISTORIJE OSTRVA
Arheološki nalazi na ostrvu Lezbos (U Rodafnidiji, u blizini Lisvorija) pokazuju da je Lezbos bio naseljen praljudima (ljudskim vrstama koje su hodile ovom zemljom i pre homosapijensa – takozvani homonidi). Znači Lezbos je naseljen u kontinuitetu od vremena praistorije do danas. Od vremena pre homosapiensa do današnjeg vremena. Od vremena pre postanka jezika do današnjeg bogatstva i raznovrsnosti jezika na planeti.
U neolitu (period iz kog je i Vinčanska kultura u Srbiji) ostrvo je imalo značajnu zajednicu i kulturu (nalazište Termi).
Lezbos je bio veoma razvijen i značajan centar tokom Mikenske kulture i u Homerovo doba, tesno povezan sa kulturom Troje, učestvovali su u bitkama na strani Trojanaca. Mikenska kultura je obojila kulturu Lezbosa iz tog doba ali je Lezbos zadržao i svoju specifičnu Aeolsku kulturu. Upravo je nedavno pronađeno i otkriveno svetilište Kolopedi kod Molivosa jedno od retkih nalazišta Aeolskog stila.
Arhajski period je bio period apsolutnog procvata i iz tog perioda su pronađeni mnogi ostaci hramova (nalazište prelepog hrama Mesa, nalazište unutar zidina tvrđave u Mitiliniju - hram Boginje Demetre , amfiteatar / pozorište u Mitiliniju koji je mogao da primi 15000 gledalaca i dr.) kao i značajni pisci, pesnici, filozofi i političari. To je period slavnih imena do danas: Sapfo, Alkeos….. a u period klasične Grčke Pitakus, Teofrast, Aristotel je ovde postavljao temelje svoje biologije….
U jednom kratkom periodu ostrvo je bilo pod vlašću Persijanaca ali većinom u sastavu Atinskog saveza, zatim Makedonskog carstva (do 79. g. pne ) a zatim deo Rimskog carstva.
Ostaci iz doba Rima se mogu videti do danas, a najimpozantniji je akvadukt (ostaci danas kod mesta Morija) koji je imao dužinu od 30km i dovodio vodu sa planine Olimp (Olim na Lezbosu) do Mitilinija. U rimsko doba, postojeći amfiteatar je obnovljen, i predstavlja jedno od najvažnijih antičkih pozorišta na svetu, možda i najvažnije, i poslužio je kao uzor Rimskom caru Pompeju da izradi nacrt amfiteatra a zatim izgradi isti u Rimu.
 |
| Iz Arheološkog muzeja Mitilini |
U Arheološkom muzeju u Mitiliniju se mogu videti ostaci prelepih mozaika, statua i drugih artefakata pronađenih na Lezbosu.
I tokom Rimskog perioda i kasnije Vizantijskog, Lezbos nije gubio na svom značaju i razvitku. Od najranijeg perioda hrišćanstva do procvata Vizantije, Lezbos je tu, aktivan . Apostol Pavle je, prema pisanim tragovima prenoćio na Lezbosu na svom drugom misionarskom putovanju.
Već u V veku nove ere zabeleženo je (a mnoge su i otkrivene) preko 57 hrišćanskih bazilika (bazilika na ruševinama hrama Messa, bazilika Halinados , bazilika Afenteli u Eresosu, i dr.) čiji broj je vrtoglavo rastao tokom kasnijih perioda. Danas je Lezbos značajno mesto na mapi hodočasnika a neke manastire posećuju hodočasnici svih vera (Manastir Svetog Rafaila Čudotvorca i Manastir Svetog Taksijarhisa, između ostalih).
Na ostrvu je vidljiv i uticaj Đenovljanske vladavine (Od 1355. do 1462. ) i kulture koja je donela ekonomski procvat i prosperitet, neposredno pred dolazak Osmanlija.
Položaj Lezbosa u Vizantiji, ali i Srbije iz ovog perioda je obeležilo i venčanje Despota Stefana Lazarevića (1377 – 1427), sina kneza Lazara sa Jelenom, ćerkom Frančeska II Gatiluzija, đenovljanskog gospodara Lezbosa u septembru 1405 godine. Brak je bio ugovoren u Carigradu a Jelena je bila sestra Irine (Evgenije) Paleolog, supruge Jovana VII koji je upravljao Vizantijom u ime svog strica Manojla II. Povezanost srednjevekovne Srbije sa porodicom Paleolog je velika jer je Jelena Dragaš, srpska princeza bila žena Manojla II Paleologa i majka Konstantina Paleologa XI, poslednjeg Vizantijskog cara.
Na žalost, to su i poslednja dinastička povezivanja u doba Vizantije, jer uskoro sledi pad pod Osmansku vlast.
Nakon pada Vizantije, i Lezbosu je usledio je izuzetno težak period tokom vladavine Osmanskog carstva, period patnje i stradanja stanovništva ostrva. Neko arheološki ostaci, kao na primer Amfiteatar u Mitiliniju, Turci su koristili kao građevinski material, te je dugo čuvani izgled trajno izgubljen.
Sa propadanjem Osmanskog carstva, usledio je period velikog industrijskog procvata ostrva. U drugoj polovini 19 veka Lezbos je bio centar proizvodnje sapuna, ulja i brodova . Sapuni sa Lezbosa su prodavani od Male Azije do Francuske.
Ostrvo je ponovo postalo deo Grčke tek 1912. g.
Specifičan položaj ostrva doveo je uticaja raznih kultura ali je postojao jedan kontinuitet, jedna nit koja je čuvala autentičnost kulture Lezbosa kroz vekove. Prostor koji je nerazdvojiv od obala Male Azije preko puta, stanovništvo koje je naseljavalo tu istu obalu od najranijeg perioda (Aeolija), kroz vekove je naučio da bude na raskršću ali i da čuva i razvija svoju kulturu.
Posebnost Lezbosa je i ženski element – žena, koji je ostao jak do danas. To se može videti kroz mitologiju i kultove koji su imali svoje specifičnosti i u izvesnoj meri odolevali uticajima (kult boginje Cibele i Demetre, na primer), tradicija ženskih svetilišta (Mesa) i manastira (veliki broj manastira na ostrvu su i danas ženski manastiri), duga tradicija ženskog festivala Tesmoforia koji se u Mitiliniju održavao od preistorijskog vremena do I veka nove ere. Snažnom kultu žene ide u prilog i legenda o Amazonkama koje su, između ostalog živele i na Lezbosu (iako mnogo više na Limnosu).
U savremeno doba, u skorašnjem periodu, ime Lezbos se vezuje za lezbejski pokret. Stanovnici ostrva su u početku malo negodovali zbog toga no ubrzo su odustali. Imajući u vidu trajanje imena ostrva (iz preistorijskog perioda), ukorenjenost imena u legendi, bogatu istoriju i kulturu, sve asocijacije mogu samo da obogate ovako dugu istoriju ostrva a predrasude koje te asocijacije nose sa sobom su ipak kratkoročnog karaktera za svakog ko želi da zaista upozna ostrvo.
Arheološka istraživanja su počela relativno kasno na ostrvu ali traju i dalje i u narednom periodu se mogu očekivati nova saznanja.
ISTORIJA OSTRVA LEZBOS I KULTURNI I ISTORIJSKI SPOMENICI KOJI SE MOGU POSETITI
Pored ljubitelja nekomercijalizovanog turizma i autentičnih tradicionalnih mesta sa plažama za svačiji ukus, ostrvo nudi saznanja i iskustva raznim oblastima interesovanja ili istraživanja - istorija, filozofija, arheologija, geologija, poezija, arhitektura.... Možda će nekom ove informacije poslužiti za ostvarivanje saradnje sa istraživačima, naučnicima, institucijama i organizacijama na ostrvu.
U narednom poglavlju pokušaću da sva prikupljena saznanja o dugoj istoriji ostrva i kulturno istorijskim ostacima - mestima koja se mogu posetiti podelim sa vama. Od praistorije do savremenog doba. Sve sugestije i dopune su dobrodošle :)
ŠETNJA KROZ ISTORIJU MOŽE DA POČNE :)
PRAISTORIJA
STARIJE KAMENO DOBA PALEOLIT
Počeo je pre oko 2,5 miliona godina do oko 80.000 godina pre nove ere. Rani oblici ljudi hominidi (australopitekus i drugi), koristi se samo kamen.
Praistorija počinje sa postankom čoveka, a završava se otkrićem pisma.
Arheološka istraživanja u Lisvoriju, Lezbos, koje je sproveo i sprovodi i dalje Univerzitet sa Krita, a vodi vanredni profesor praistorijske arheologije Nena Galanidu, uspešno su završena nakon šest uzastopnih godina.
‘’Arheološka iskopavanja otkrivaju litičku industriju koja ima ašolske afinitete. Nižepaleolitska jezgra, ljuspice i oruđa, među kojima je veliki broj velikih reznih alata, otkriveni su i površinskim pregledom duž osa koje spajaju Vasilika – Lisvori – Nifida i Polihnitos – Vatera. Oni su svedočanstva o širokom prostornom opsegu aktivnosti hominina oko Lisborija, preko sliva Kaloni i južnog Lezbosa. Projekat dodaje novi deo još nedovršenoj slagalici ranog paleolitskog sveta, u srcu Evroazije, na samoj tački gde se Azija susreće sa Evropom, na severoistočnom Egeju.
Veliki ašelski („Acheulean“ ) skup oruđa sa Lezbosa prvi je ikada pronađen u jugoistočnoj Evropi. Najraniji dokaz o ovoj tehnološkoj tradiciji datiran je pre 1,76 miliona godina u Kokiseleju, Kenija, i pre 1,7 miliona godina u Konsu, Etiopija (Kuman, 2014). Ime „Acheulean“ dao je Gabriel de Mortillet 1869. godine po mestu Saint-Acheul u Francuskoj. Karakteristična komponenta alata ove tradicije su veliki alati za sečenje, koji su dodati i obogatili postojeću jezgru i spektar tradicije kamenih alata. U kategorizaciji Grahama Clarka (1969), Acheulean je opisan kao "Mode II". To je najdugotrajnija tehnološka inovacija u ljudskoj istoriji, koja je preživela 1,5 miliona godina. Acheulean tehnologija pratila je rane hominine u njihovim prvim događajima širenja iz Afrike i početnoj kolonizaciji Evroazije. Geografska rasprostranjenost Acheulea pokriva pun opseg poznatog sveta tokom donjeg paleolita, od Južne Afrike do Britanije i od Iberije do Kine. Ovo je ujedno i najranija tehnologija koju su koristili prvi stanovnici Egejskog mora na Lezbosu.
Ko su bili vlasnici i korisnici
paleolitskog oruđa sa Lesbosa? Do danas na ostrvu nisu pronađeni
paleoantropološki ostaci koji bi mogli dati odgovor. U Africi, Homo ergaster je
identifikovan kao najranija vrsta povezana sa Acheulean (u Sterkfonteinu, Južna
Afrika, i u Daki, Etiopija, fosilni ostaci Homo ergaster su pronađeni u vezi sa
ašelskim kamenim alatima). U Evroaziji je Homo erectus u početku bio nosilac
ove tradicije. Kasnije je u Africi i Evroaziji Homo heidelbergensis takođe
proizvodio ašelsku industriju (u Bodou, Etiopiji, Elandsfonteinu u Južnoj
Africi, Ndutu u Tanzaniji i Broken Hillu u Zambiji, ostaci Homo
heidelbergensisa pronađeni su u vezi sa ašelskim kamenim alatima).’’ Tekst preveden sa sajta istraživačkog tima Paleolitic Lezvos
Više o ovome možete pročitati na
sledećim sajtovima.
https://www.palaeolithiclesbos.org/en/home/archeology/
https://www.archaeology.wiki/blog/2017/10/05/lisvori-highlighting-identity-southern-lesbos/
MLADJE KAMENO DOBA - NEOLIT
Počeo je oko 10.200 pre nove ere u nekim delovima Bliskog istoka, a kasnije i u drugim delovima sveta i završio i trajalo do 3.200. godine p.n.e u Grčkoj.
Nalazišta iz ovog perioda su u pećini Svetog Vartolomeja; u pećini „Grias to Pidima“ i u Halakes Polihnitu, što je veoma blizu prethodno opisanog nalazišta u Lizvoriju.
https://www.archaeology.wiki/blog/2014/11/10/thermi-lesbos-1936-2014/
 |
| Nalazište Termi, Lezbos |
Najznačajnije praistorijsko nalazište na Lezbosu je Termi, (nedaleko od glavnog grada Mitilinija) gde se veliko primorsko naselje razvijalo u pet faza od 3200. godine pre nove ere. do 2400. godine pre nove ere.
Iz ovog perioda je i nalazište Vinča u Srbiji.
(fotografija preuzeta sa sajta Wikipedie)
BRONZA
Od oko 2800 do 2000 pre nove ere , doba Mikenske kulture, doba kralja Agamemnona , Trojanskog rata, doba opisano u Homerovim epovima - od 1600. do oko 1100. godine p. n. e
U ovom periodu se razvija pismo na ovim prostorima. Silabičko pismo (linearno B) bilo je najraniji oblik grčkog jezika, koje je uspeo da dešifruje engleski arhitekta i klasični filozof, Majkl Ventris. Potiče od starijeg linearnog A, nedešifrovanog ranijeg pisma korišćenog za pisanje minojskog jezika, kao što je i kasniji kiparski slogovnik, koji je takođe zabeležio grčki. Najstariji mikenski spis datira oko 1450. godine pre nove ere. U ovom periodu se razvija i starogrčki jezik koji je korišćen u Antičkoj Grčkoj od oko 1500 p.n.e. do 300 god. p.n.e.
Kultura iz oblasti Termi je nastavila da se razvija u ovom periodu na Lezbosu.
Bio je to urbani centar sa
građevinskim blokovima i kaldrmisanim ulicama. Prvobitno je bio neutvrđen, ali
je kasnije zbog straha od napada maloazijskih naroda bio utvrđen. Na ostrvu su se nalazili i drugi
centri, kao što su Kourtir, Lisvori (goreopisano arheološko nalazište iz
paleolita), i utvrđena mesta na brdima gde su otkriveni kameni predmeti poput
mlinskog kamena, sečiva i posuda. Pronađeni su i dokazi da su se bavili
ribolovom i plovidbom.
Ova kultura koja se razvila na Lesbosu
predstavlja zajedničke elemente sa kulturom Troje i takođe se proteže na druge
oblasti severoistočnog Egeja, kao što su Samos, Hios, Lemnos, Centralna Azija
(Troja), Tasos, Imbros, Samotrakija, Trakija i Skiros. U Homerovim delima stoji da se Lezbos
borio na strani Troje.
Stil u konstrukciji i dekoraciji posuda je isti sve do Arhaičnih vremena (od 7. veka p.n.e. do 6. veka p.n.e.).
Mesto Termi je naseljeno od vremena praistorije do danas. Nalazi se na istočnoj strani ostrva, nedaleko od glavnog grada Mitilini. Otvoren je za posetioce tokom cele godine.
U ovoj oblasti se nalaze i Manastir Agios Rafail i uređena banja Termi sa termalnom vodom.
GRČKI MRAČNI VEK
Period grčke istorije od kraja Mikenske civilizacije oko 1100. godine pre nove ere do početka Arhajskog doba oko 750. godine pre nove ere.
1140. p.n.e., u drugom milenijumu ostrvo su kolonizovali Eolci Aeolci, kao rezultat njihovog širenja na istočni Mediteran i silaska Dorana što se zna iz pisanih tekstova koji su pronađeni.
Njihovo ime mitološki potiče od Eola, mitskog pretka Eolaca i Helenovog sina, mitskog praocaAeolaca, jedno od četiri glavna plemena u koja su se Grci podelili u antičkom periodu (zajedno sa Ahejcima, Doranima i Jonima) ; zapravo dolazi od grčkog izraza eolos (aiolos) što znači „brzo kretanje’’ – ili Eola Boga vetra, što upućuje na njihove pomorske sposobnosti.
(fotografija preuzeta sa Wikipedije)
Poreklom iz Tesalije, čiji se deo zvao Aeolis, Eoli se često pojavljuju kao najbrojniji među ostalim helenskim plemenima ranog vremena. Eolski narodi bili su rasprostranjeni u mnogim drugim delovima Grčke kao što su Etolija, Lokris, Korint, Elida i Mesinija. Tokom invazije Dorijana, Eolci iz Tesalije pobegli su preko Egejskog mora na ostrvo Lezbos i oblast Eolis, nazvanu po njima, u Maloj Aziji.
Vrlo brzo dolazi do mešanja kultura a zatim i do preuzimanja kontrole nad Aeolskim gradovima u Maloj Aziji od strane Lezbejaca i širenje Lezbijskog uticaja na sever do Dardanela.
NALAZIŠTA NA LEZBOSU
Tri zgrade koje su od posebnog interesa za arheologe nedavno su otkrivene tokom iskopavanja zamka Agioi Theodoroi (koji se danas naziva i Ovriokastro) koji je identifikovan kao antička, Antisa, jedan od 5 gradova država na Lezbosu. Iskopavanje, koje je vodio Eforia antikviteta Lesvosa, otkrilo je zasvedenu zgradu iz sedmog veka pre nove ere. U sklopu iskopavanja otkriveno je i mnogo slikane i sivo-crne grnčarije i dve ranije pravougaone građevine iz 8. i 10. veka pre nove ere.
Ovaj nalaz je od posebnog značaja jer potvrđuje istorijski kontinuitet od kasnog bronzanog doba Grčke (1600-1100. p.n.e.) do tzv. mračnog doba (11.-9. vek pre nove ere) koje obeležava kretanje plemena poput Eolaca u ostrvo Lesbos.
Zamak Agioi Teodoroi nalazi se na poluostrvu antičke Antise, zapadno od Molivosa i istočno od primorskog naselja Gavatas. Proteže se preko stenovitog brda, na strateški važnom položaju koji kontroliše morski prelaz između Lezvosa i Male Azije.
ARHAJSKI PERIOD
Od 8. veka p.n.e. do 7. veka p.n.e.
Arhaični period, u istoriji i arheologiji označava najranije faze jedne kulture; termin se najčešće koristi od strane istoričara umetnosti za označavanje perioda umetničkog razvoja u Grčkoj od oko 650. do 480. godine pre nove ere.
U početku je ostrvo Lezbos bilo podeljeno na 6 gradova država: Metimna (današnji Molivos), Arisbe, Pira, Antisa, Eresos i Mitilini. Ubrzo, Mitilini je zauzeo i preuzeo Arisbe i uz podršku Metimne ostvario veliku dominaciju što je rezultiralo visokim razvojem prvenstveno ova dva grada.
Tokom 8. Veka p.n.e. Lezbos se ubrzano razvijao i postao je važna pomorska sila. Gradovi sa utvrđenjima nasuprot obali Male Azije su predstavljali snažnu odbranu i bili poznati kao Lezbijska zemlja (država) ili Obala Mitilinija (Mytilenaios Aeghiatos). U ovo vreme, Lezbos je osnovao kolonije i u Egiptu i Trakiji. Lezbejske amfore pronađene u Smirni i Atini dokazuju da je izvoz vina na Lezbos počeo u 7. veku.
Uporedo sa ekonomskim razvojem, došlo je do procvata kulture, posebno poezije. Najistaknutiji predstavnici ovog zlatnog razdoblja su pesnikinja Sapfo i pesnik Alkeos (Αλκαίος).
U 7 veku p.n.e. Lezbos je imao 5 gradova-država nad kojima je vladao kralj što je imalo oblike amfiktionije - Lige gradova država sa kraljem na vrhu. Glavni centar moći je bio Mitilini.
Svi gradovi su bili na obalama mora i obezbeđeni tvrđavama radi odbrane od neprijatelja.
Položaji gradova država sjedinjenih u savez – Ligu davao je dobro obezbeđenje svih. Mitilini se nalazio na istočnoj obali i kontrolisao je prolaz i obalu M. Azije kao i Adramiti Zaliv (današnji zaliv Gera); Metimna se nalazila na severu ostrva i kontrolisala severni ulaz u prolaz između M. Azije i ostrva i severnu stranu pomenutog zaliva; grad Antisa na zapadu od Metimne (mesto danas poznato kao Ovriokastro) je kontrolisao takođe severni prolaz, dalje na jugozapadu je bio Eresos dok je grad Pira bio smešten na kamenom brdu iznad najvećeg unutrašnjeg dela zaliva Kaloni (po gradu Pira se i uski ulaz u zaliv Kaloni u doba antike zvao Pireon Euripos).
Tvrđave gradova država na Lezbosu su građene na način koji je dobio naziv ‘’Lezbejski sistem’’. Taj sistem gradnje je podrazumevao sečenje kamenja srednje veličine kontrolisanog neregularnog oblika – naime, svaki kamen je tesan i podešavan da se uklopi po obliku uz prethodno postavljen kamen a zatim bi bili zacementisani.
Tokom 7. veka pne Lezbos je i dalje uživao u svom ekonomskom i kulturnom procvatu i zadržao je svoj dominantni položaj u Egejskom moru kao pomorska sila. U tom period zbačena je kraljevina kao oblik vladavine i zamenjena je oligarhijom.
VIII
vek pne se uzima kao početak grčke literature. Starogrčka književnost je pisana na
starogrčkom dijalektu, književnost se kreće od najstarijih sačuvanih pisanih
dela do dela iz približno petog veka nove ere.
Istaknute ličnosti Lezbosa koje su živele i stvarale u ovom periodu:
Sappho (7th and 6th centuries BC), poet
Alcaeus of Mytilene (7th century BC), poet and politicianLesches (8th or 7th century BC), early poet
Arion (7th century BC), poet
Terpander (7th century BC), poet and citharede
Arheološka nalazišta iz ovog perioda
Aeolsko Svetilište Klopedi posveceno Bogu Apolonu, pripadalo je gradu Arizvi. Veoma je značajno
zato što je jedno od retkih svetilišta sa Aeolskim stilom. Nalazi se nadomak
sela Ag Paraskev. osnovan
u 6. veku. pne. Dva
hrama, poznata u arheološkoj literaturi kao Hramovi A i B, podignuta su na
terasi niskog brd
Obožavano božanstvo Svetinje bio je
napajski Apolon, poznat na Lesbosu prema istraživanjima antičkih izvora. Novi nalazi, kao što je fragment
glinene ploče sa uklesanim natpisom LŌNOS iz temelja Hrama A, kao i fragment
bakarne statuete kurosa sa postamenta kultne statue Hrama B, potvrđuju
hipotezu. o obožavanju boga svetlosti i muzike u eolskom arhaičnom svetilištu u
Klopedi. (fotografija preuzeta sa sajta https://www.aegeanvacation.com/ancient-temple-of-klopedi )
MAKARA (Drevni grad) LESVOS
Zid "Kaloktistos". Lokalitet nije iskopan i nema dovoljno dokaza o njegovoj istoriji. Dobro građen („kaloktistos“) potporni zid, izgrađen u takozvanom lezbejskom zidanju, datuje se u arhajski period. Danas je vidljiv do visine od oko 3 m. Područje je proglašeno za arheološko nalazište 1960, 1991. i 1992. godine, a tačnije, utvrđenje je proglašeno 1964. godine i grupa potpornih zidova kod Kaloktistosa 1962. godine. (Ovaj tekst je citiran iz februara 2003. sa Ministarstva kulture Grčke)
VI vek pre nove ere
U 6. veku pne na ostrvu se učvršćuju veze između gradova- država osnivanjem Konfederacije gradova Lezbosa. Iz tog perioda na ostrvu se može videti arheološko nalazište Mesa (što znači središte) izgrađeno u 7 veku, veku procvata na ostrvu, hram Mesa postaje izuzetno važno mesto nakon sklapanja Konfederacije Gradova država Lezbosa kada je ovom ženskom hramu dodeljen poseban status i uloga. Naime, Hram Mesa je bio nezavistan i neutralan da bi kao takav imao neku ulogu vrhovnog suda Konfederacije. Činjenica da je ta uloga pripala ženskom hramu, kao i činjenica da je čuvena Sapfo bila slavljena, možemo zaključiti da su žene (verovatno iz određenih klasa društva) imale aktivan i važan položaj u društvu.
Tokom 6. veka, tačnije 544.god. pne, ostrvo pada pod vlast Persije. Lezbos je učestvovao u pobunama protiv Persijanaca (a neuspehe je skupo plaćao), da bi, nakon pobede, Lezbejci ostvarili Savez sa Atinom u kojem su zadobili privilegovan status u Atinskoj Ligi. Privilegije su se ticale zadržavanja autonomije i izuzeća iz plaćanja danka. Lezbejci su nastavili sa oligarhijom kao oblikom društvenog uređenja sa jedinom obavezom da stave svoje brodove na raspolaganje za odbranu severoistočnog Egeja.
Uprkos privilegovanom položaju, Lezbejci su raskinuli Savez sa Atinskom Ligom u četvrtoj godini Peloponeskog rata (428. god. pne), svi osim grada Metimne koji je nastavio da se bori sa Atinskom Ligom. Osveta Atinske Lige prema ostalim gradovima Lezbosa je bila okrutna. Pobeđeni, bili su primorani da se ponovo pridruže Atinskoj Ligi a samo je grad Metimna zadržao privilegovan položaj.
U VI veku pne na Lezbosu je živeo i stvarao jedan od 7 grčkih mudraca Pitakus iz Mitilinija (oko 640
pne – oko 568 pne) upravljao Mitilenom (Lezbos). Sedam mudraca (grčkih) ili sedam mudraca (Greek: οἱ ἑπτὰ σοφοί hoi hepta sophoi) je bila titula koju je klasična grčka tradicija dala sedam filozofa, državnika i zakonodavaca iz 6. veka pre nove ere koji su bili poznati po svojoj mudrosti. Pokušao je da smanji moć plemstva i mogao je da vlada uz podršku demosa, kome je bio naklonjen. Najveći uspon doživeo je oko četrdeset druge olimpijade, kako su tada računali. Pittacus je uveo zakon koji kaže da
zločini počinjeni u pijanom stanju treba da se kažnjavaju dvostruko;[5] koji je
bio usmeren pretežno protiv aristokrata, koji su češće bili krivi za pijano i
nasilničko ponašanje. Kao takav, bio je veoma cenjen od običnih ljudi.
Klasična Grčka V i IV
U V I IV veku, Lezbos je potpadao više puta pod vlast Sparte i vraćao se u Atinsku Ligu. U jednom kratkom period je imao i potpunu nezavisnost (387 g pne) ali je to kratko trajalo. Nakon bitke kod Heroneje 338. g. pne. u Beotiji (centralna Grčka) između saveza država koje je predvodila Makedonija pod Filipom II i gradova država pod vođstvom Atine i Tebe, u kojoj odlučujuću pobedu odnose Makedonci sa Filipom II, Lezbos sklapa savez sa pobednicima.
Već sledeće godine, (338 pne) u Korintu se formalno sklapa Savez svih gradova država za borbu protiv Pesije, pod vođstvom Filipa II. Godinu dana kasnije, nakon smrti Filipa II nastavljaju Savez sa njegovim sinom Aleksandrom Velikim. Ipak, pro-Persijske struje na Lezbosu su uspele da svrgnu vladajuću garnituru i da sklope savez sa Persijancima. Aleksandar Veliki šalje snažnu mornaricu i uspeva da vrati prethodnu vladajuću garniture na vlast a samim tim i Savez sa njim.
Nakon smrti Aleksandra Velikog, Lezbos se našao u sferi uticaja Lisimaha (tesalski oficir i jednog od generala Aleksandra Velikog, koji je 306. pre Hrista postao kralj Trakije, Male Azije i Makedonije). Lisimah se pridružuje savezu Ptolomeja (grčki general, istoričar, saputnik Aleksandra Velikog i faraon Ptolemejskog Egipta od 305/304 pre nove ere do njegove smrti. Bio je osnivač dinastije Ptolomeja, koja je vladala Egiptom do smrti Kleopatre 30. pre nove ere, pretvarajući zemlju u helenističko kraljevstvo, a Aleksandriju u centar grčke kulture.)
Zahvaljujući
ovom savezu, Lezbos ostvaruje značajne trgovinske veze sa Egiptom.
O značaju ostrva tokom klasičnog perioda govore mnoge poznate i značajne ličnosti iz ovog doba koje su ostavile traga vekovima koji dolaze.
Na njegov poziv a nakon smrti Platona, Aristotel je došao na Lezbos gde je
proveo 2 godine (od 344-342 pre nove ere) gde je intenzivno proučavao biljni i životinjski
svet, najviše u Kaloni zalivu. Pored
filozofskog rada Aristotel kao i
njegov učenik Teofrastus su bili i najvažniji
biolozi Antike. Aristotel se smatra začetnikom zoologije i botanike. U svojim
radovima iz biologije, koji čine 1/3 njegovih dela koja su dostupna nama,
sakupio je i detaljno opisao 581 životinja.
Na Lezbos je došao na poziv svog učenika Teofrasta i ostao bi mnogo duže da nije dobio poziv da bude učitelj tada 13 godina starog Aleksandra Velikog. Ime Kaloni zaliva prvi put beleži Katakouzinos 1334. godine, u Aristotelovo vreme zvao se Pirraios Evripos gde je postojao drevni grad Pira.
(fotografija preuzeta sa
By Coyau -
File:Parc_de_Versailles,_Rond-Point_des_Philosophes,_Théophraste,_Simon_Hurtrelle_inv1850n°9454_01.jpg,
CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=88269703 )
HELENISTIČKI PERIOD III , II i I vek pre nove ere
Na početku II veka pne Lezbejci formiraju koaliciju gradova sa drugih ostrva u istočnom Egejskom moru i Helespontu (Helespont: drevni naziv Dardanela) radi ostvarivanja zajedničkih ekonomskih interesa.
Kao i cela Grčka, i Lezbos potpada pod vlast Rimljana.
Tit Kvinktije Flaminin (oko 228 – 174. pre Hrista) je bio rimski konzul i važna ličnost u rimskom osvajanju Grčke. Nakon njegovog proglašenja nezavisnosti grčkih gradova na Istmianskim igrama (Panhelenske igre su zajednički naziv za četiri odvojena sportska festivala koja su se održavala u staroj Grčkoj. Četiri igre su bile: Olimpijske igre, Nemeanske igre, Pitijske I Istmianske), Lezbos se vraća svom starom Savezu (Konfederaciji) gradova država na ostrvu sa svetilištem Mesa kao religijskim centrom.
Lezbos doživljava još jedno u nizu razaranja tokom rata Rima sa Sirijom (Antiohus III). Kao saveznik Rima, u jednom momentu pre poraza, Sirijska vojska će upasti na ostrvo i razoriti ga.
167 godine pne Rimljani su zaplenili grad Antisu na Lezbosu, porušili njegovo utvrđenje i dali ga kao zemljište Mitiliniju. Njihova vladavina u ovom periodu nije bila plodotvorna i izazvala je nezadovoljstvo Lezbijaca.
88. g pne Lezbijci su se okrenuli kralju Pondusa Mithidratu (Pondos, oblast priobalja Crnog mora naseljena grčkim stanovništvom do sredine prošlog veka). Za osvetu, Lucius Licinius Lucullus (konzul iz 74. pre Hrista i osvajač Mitridata) porazio je vojsku u borbi ispred zidina Mitilinija i započeo opsadu. Posle nekog vremena Lukul se pretvarao da je odustao od opsade i otplovio. Kada su Mitilenci ušli u ostatke njegovog logora, Lukulus im je upao u zasedu ubivši 500 i porobivši 6000 Lezbijaca.
Kasniji razvoj Lezbijsko Rimskih odnosa se kretao malo na bolje, Rimljani su dali ipak neke privilegije gradovima na Lezbosu a Lezbijanci su uzvraćali izražavanjem poštovanja, kao na primer: supruga imperatora Germanikusa Agripina (majka Kaligule i baka Nerona, čiji otac je podržavao ubistvo Gaj Julija Cezara) je bila identifikovana kao Boginja Aeola Karpoforos – zaštitnica Aeolaca slavljena u svetilištu Mesa, što im je obezbedilo nekakvu vrstu dobrih odnosa i statusa unutar carevine.
ZNAMENITE LIČNOSTI I OSTACI GRAĐEVINA IZ OVOG PERIODA
Jedna od znamenitih ličnosti iz ovog perioda je Teofanis iz Mitilinija Theophanes of Mytilene
(1 vek nove ere) istoričar.
Za vreme vladavine Rimljana izgrađeni su
vodu sa planine Olimp do grada - države Mitilini. Ostaci izuzetnog građevinskog remek dela su vidljivi danas u blizini sela Morija, nedaleko od Mitilinija. Izgrađen oko 200. godine pre nove ere.
Inženjer projekta je bio pravi genije koji je postigao neprekidan tok vode preko nepravilnog terena sa različitim nivoima tla tako što je premostio doline nizovima lukova za postavljanje vodova. Deonice akvadukta i cevovoda su i dalje očuvane na različitim mestima duž trase.
Fotografija preuzeta sa sajta https://www.archaeology.wiki/blog/2021/03/19/the-roman-aqueduct-at-moria/
Mozaički podovi vila Epano Skala, svetilište Termije Artemide i dr.
Arheološki muzej u Mitiliniju pruža uvid u veliki broj artefakta iz ovog perioda.
Obnovljen je Antički Amfiteatar u Mitiliniju, koji je imao akustiku jednaku amfiteatru u Epidaurusu.
Moglo je da primi 15 000 posetilaca i predstavljalo je najveće pozorište svog doba. Visoko
na severnoj strani grada u borovoj šumi nalazi se antičko pozorište koje se može posetiti i videti i danas.
Antičko pozorište u Mitiliniju: Visoko na severnoj strani grada u borovoj šumi nalazi se antičko pozorište. Bio je jedan od najvećih u Grčkoj sa prostorijom za 15.000 gledalaca, smatran je u rangu sa pozorištem u Epidavrosu. Sagrađeno je u helenističko doba, ali se ne zna ko. Popravljali su ga Rimljani. Kada je Pompej posetio ostrvo, bio je toliko uzbuđen zbog pozorišta da je naredio da se slično izgradi u Rimu.
Period ranog Hrišćanstva, Istočnog Rimskog carstva – Vizantije (Romejsko carstvo grč. Βασιλεία Ῥωμαίων, lat. Imperium Romanum)
Rano hrišćanstvo obuhvata početno razdoblje hrišćanstva od smrti Isusa Hrista u 33-im godinama 1. vijeka, do postajanja državnom religijom u 4. vijeku, kada je legalizovano (313), dogmatizovano (325) te konačno etatizovano (380).
Lezbejski gradovi su još uvek imali svoju samostalnost u Rimskoj imepriji sve do smrti Cara Nerona (64. godina) ali su je izgubili kada je Car Vespasijan proglasio Grčku Rimskom provincijom. Pod Hadrijanom, uslovi su se poboljšali a pod Dioklecijanom Lezbos je postao deo Provincije Ostrva i (u podeli carstva) i pripao Istočnom Rimskom carstvu.
Prosperitet ostrva se nastavio tokom rane vizantijske ere. Kada je hrišćanstvo proglašeno zvaničnom religijom carstva praćeno je podizanjem veličanstvenih starohrišćanskih bazilika, uglavnom na lokacijama antičkih hramova čiji je građevinski materijal ponovo korišćen.
Prelazak sa paganizma na hrišćanstvo nije tekao glatko i bez nasilja. Paganska kultura je bila duboko ukorenjena među stanovnicima I sa veoma dugom tradicijom slavljenja. Kult Dionisija je bio posebno slavljen.
Iz doba Apostolskog perioda zabeleženo je da je Apostol Pavle prolazio Lezbosom. Proveo je jednu noć na Lezbosu na svom povratku iz Korinta ka Jerusalemu. 56. godine nove ere, Jevanđelist Luka, apostol Pavle i njihovi
saputnici su se nakratko zaustavili na povratku Pavlovog trećeg misionarskog
putovanja (Dela 20:14), otplovivši iz Asosa (oko 50 km (31 mi) daleko). Iz
Mitilene su nastavili prema Hiosu (Dela 20:15)
https://en.wikipedia.org/wiki/Mytilene .
Po drugim izvorima na koje sam naišla piše da je Lezbos dugo služio kao utočište izgnanima i progonjenima od strane Rimljana pa je pretpostavka da među njima i odbeglim hrišćanima.Tako i u opisu proputovanja Apostola Pavla piše da je njegov doček na Lezbosu bio organizovan ali ne i zvaničan od strane vlasti.
Više izvora potvrđuje da je Lezbos brzo prihvatio hrišćanstvo što pokazuju ostaci 57 ranohrišćanskih Bazilika pronađenih na ostrvu.
Rane hrišćanske Bazilike su građene na ostrvu većinom u periodu od V veka pa na dalje. Jedna od najstarijih Bazilika je pronađena na ruševinama hrama Messa koji je razrušen najverovatnije zemljotresom u III ili IV veku. Preko antičkog poda podignuta je grobljanska bazilika, čiji se tragovi nalaze uglavnom na istočnom delu hrama. Kasnohrišćanski sahrani pronađeni na lokalitetu potvrđuju karakter groblja. Kasnohrišćansku baziliku je nasledila srednjovizantijska kapela posvećena Arhanđelu Mihailu, čije bogosluženje traje do danas. http://visit.lesvos.gr/index.php/discover-islands-2/lesvos-island/culture-of-lesvos/archaeological-sites/?lang=en
Ranohrišćanska bazilika Halinados nalazi se na istoimenoj lokaciji ruralnog regiona Agia Paraskevi (podsećanja radi, Agija Paraskevi je mesto oko kojeg se nalaze značajni arheološki lokaliteti).
Ranohrišćanska Crkva Svetog Andreja, Eresos . Ruševine paleohrišćanske crkve leže u oblasti neposredno iza savremene prelepe crkve Svetog Andreja od Skale Eresosa. Prema arheološkim nalazima ova paleohrišćanska crkva je bila trobrodna bazilika iz prve polovine 5. veka.
Manastir Ipsilos, aktivni muški
manastir, posvećen je Svetom Jovanu Teologu i nalazi se u zapadnom delu
Lezbosa, na vrhu planine Ordimnos, na visini od 634 m i na udaljenosti od 81 km
od Mitilene. Predanje osnivanje manastira stavlja u vizantijske godine, pre
800. godine nove ere, i pominje ga kao „Manastir Korakaš“, naziv koji je u
godinama turske okupacije promenjen u „Manastir Zisira“.
Do sada je otkriveno oko stotinka bazilika iz perioda od V veka do X veka. Međutim, stalni napadi pirata i Arapa izazvali su ekonomski pad Lezvosa.
Sigurna luka prognanika
U jednom periodu ostrvo postaje mesto izgnanstva za istaknute ličnosti, političare, među kojima su i carica Irena Atinska i car Konstantin Monomah pre nego što je postao treži muž carice Zoe Profirogenit.
Ono što je posebno zanimljivo, bar u oba slučaja najslavnijih koji su izgnani na Lezbos, u oba slučaja su uključene žene vladarke. U prvom slučaju Irena Atinska je bila carica Istočnog rimskog carstva koju su svrgnuli sa vlasti pod izgovorom da žene ne mogu da vladaju, a u drugom slučaju je carica Zoe, nakon smrti dva muža odabrala prognanog Konstantina za muža. I ona je u jednom momentu vladala zajedno sa sestrom Istočnim Rimskim carstvom.
Takođe, hram Mesa je bio svetilište na čijem čelu su bile žene sveštenice i koje su imale izuzetno značajnu ulogu kao vrste Saveta koji je bio iznad Unije gradova država na ostrvu. Sve to govori u prilog jednom autentičnom I različitom odnosu prema ženama i njihovom ulogom u društvenom životu.
Irena Atinska (grč. Eirēnē, Eirene; oko 752 – 9. avgust 803), prezime Sarantapehaina (Sarantapēchaina), bila je supruga vizantijskog cara Lava IV od 775. godine do 775. godine088. do 790. godine, carica su-regent od 792. do 797. i konačno jedini vladar i prva carica koja je vladala Istočnim rimskim carstvom od 797. do 802. godine. Tokom svoje vladavine kao regent, sazvala je Drugi Nikejski sabor 787. godine, koji je osudio ikonoborstvo kao jeretički i okončao prvi ikonoborački period (730–787). Kako je Irinin sin Konstantin postao zreliji, počeo je da se udaljava od uticaja svoje majke. Početkom 790-ih, nekoliko pobuna je pokušalo da ga proglase za jedinog vladara. Jedna od ovih pobuna je uspela, ali je 792. godine Irena ponovo uspostavljena u svim carskim silama kao suvladar sa Konstantinom. Godine 797. Irena je organizovala zaveru u kojoj su njene pristalice iskopali oči njenom sinu, teško ga osakativši. Bio je zatvoren i verovatno je ubrzo umro. Sklonivši ga s puta, Irena se proglasila za jedinog vladara. Irinin navodni status bez presedana kao ženske vladarke Rimskog carstva doveo je papu Lava III da proglasi Karla Velikog za cara Svetog rimskog carstva na Božić 800. godine pod izgovorom da žena ne može da vlada i da je tron Rimskog carstva zapravo bio upražnjen . Pobuna 802. zbacila je Irenu i proterala je na ostrvo Lezbos, zamenivši je na prestolu sa Nikiforom I. Irena je umrla u izgnanstvu manje od godinu dana kasnije.
Irinina revnost u obnavljanju ikona i manastira učinila je da je Teodor Studit hvali kao svetiteljku. Spomen na nju vizantijski katolički i pravoslavni hrišćani obeležavaju 7. Avgusta.
VIZANTIJSKI PERIOD Βυζαντινή περίοδος od V do 15 veka
Tokom kasnijeg vizantijskog doba, asketski život i monaški fenomen poprimili su velike razmere na ovom području, što je rezultiralo osnivanjem mnogih manastira i asketerija od kojih su neki aktivni i danas - Manastir Ipsilou, Manastir Leimonos i Mirsini, Metochi Perivoli, Manastir Kato Tritos, itd.
Gradovi Mitilina i Metimna su
episkopije od 5. veka. Početkom 10. veka, Mitileni je podignut na status
metropolije. Metimna je postigla isto do 12. veka. Značajan crkveni centar i mesto hodočašća Lezbos je i danas.
U 10. veku je bio deo teme Egejskog mora u Vizantijskom carstvu, dok je krajem 11. veka formirao dioikezu pod kuratorom u Mitileni. Tokom 1090-ih, ostrvo je nakratko okupirao seldžučki turski emir Čaka beg, ali on nije uspeo da zauzme Metimnu, koja je sve vreme pružala otpor. U 12. veku, ostrvo je postalo česta meta pljačkaških napada Venecijanske Republike.
Posle Četvrtog krstaškog rata (1202–1204) ostrvo je pripalo Latinskom carstvu, ali ga je Nikejsko carstvo ponovo osvojilo negde posle 1224. godine. Godine 1354. dodeljeno je kao feud Đenovljaninu Frančesku I Gatiluziju, čija je porodica vladala Lezbosom sve dok ga nisu osvojili Turci Osmanlije 1462. godine.
Mirni prenos vlasti doveo je do perioda mira i prosperiteta na Lezbosu. Tokom Gatelucijeve vladavine, Lesbos će postati centar tranzitne trgovine za severoistočni Egej i ekonomski procvetati. Monogram Paleologa i vizantijski amblemi će koegzistirati sa grbom Gatelucija, na posvetnom natpisu u zamku Mitilini, kao i na njihovim novčićima, označavajući zajednički procvat Lesvijanaca i Đenovljana koji je trajao oko 100 godina. Svi vladari Gateluze radili su na ekonomskom razvoju svoje hegemonije i uspeli su da prošire svoju vlast u Trakiji (1356), Palea Fokei (1402), Tasosu (1420), Samotraki (1433) i Lemnosu (1449)
U ovom periodu su veze Srbije i Vizantije bile ovekovečene brakom Despota Stefana Lazarevića (1377 – 1427), sina kneza Lazara sa Jelenom, ćerkom Frančeska II Gatiluzija, đenovljanskog gospodara Lezbosa u septembru 1405 godine.
Brak je bio ugovoren u Carigradu a Jelena je bila sestra Irine
(Evgenije) Paleolog, supruge Jovana VII koji je upravljao Vizantijom u ime svog
strica Manojla II. Povezanost srednjevekovne Srbije sa porodicom Paleolog je
velika jer je Jelena Dragaš, srpska princeza bila žena Manojla II
Paleologa i majka Konstantina Paleologa
XI, poslednjeg Vizantijskog cara.
Znamenite ličnosti iz ovog perioda su
Constantine IX Monomachos, Vizantijski car (1042–1055), stanovnik Mitilinija pre njegovog ustoličenja.
Christopher of Mytilene (11. vek), pesnik
Doukas, vizantijski istoričar
 |
| Kremasti most Lezbos Foto Robin Sanders |
između 1355. i 1462. godine. U potpunosti napravljen od kamena, most je čudo tradicionalne arhitekture i koristi se i danas. Mnoga drevna mesta na Lesbosu nalaze se u blizini Agia Paraskevis
Fotografija: Robin Sanders
Pod Osmanskim carstvom
Posle pada Carigrada, Turci su 1455. godine pokušali da zauzmu Lesbos, ali nije uspelo. Dana 1. septembra 1462. ostrvo je opsedao Muhamed II i njegova flota i Mitileni se predao nakon 14 dana.
Posle zauzimanja Mitilenija, Turci su je razorili i poklali veliki deo stanovništva. Preostali hrišćani su se preselili u unutrašnjost. Hairdin Barbarosa je rođen na Lezbosu za vreme turske okupacije. Nakon toga, oslabljeno i od prethodnih osvajača i ratovanja, ostrvo gubi svoj važan položaj. Tokom rusko-turskog rata, na ostrvo su upali Psarijanci, koji su opljačkali Plomari 1770. i Plagiju 1773. godine.
Prvi revolucionarni pokret protiv Turaka dogodio se 1817. godine, dok je 1821. propao revolucionarni plan za Hios i Mitilenu. Godine 1822. učinjen je još jedan pokušaj pobune Lesbosa, ali masakr na Hiosu je doveo do napuštanja ovog napora.
Uprkos naporima za revolucionarne pokrete tokom rata za nezavisnost 1821. godine, ostrvo je zbog svog geografskog položaja ostalo možda najvažnija pomorska baza turske flote na Egeju. Međutim, liberalizacija trgovine i slobodan promet robe u okviru reformacija Otomanskog carstva tokom 19. veka, rezultirali su ekonomskim i komercijalnim preporodom ostrva, što je dovelo do stvaranja moćne urbane klase. O tom prosperitetu svedoče impresivne zgrade i vile bogatih porodica, velelepni hramovi, škole, kao i industrijske zgrade širom ostrva.
U ovom periodu Lezbos postaje veliki industrijski centar sa proizvodnjom ulja, sapuna i brodova. Sapuni proizvedeni na Lezbosu su se prodavali širom Anatolije na istoku i Mediterana do Marseja. Počinje proizvodnja i uza koja je do danas opstala.
Fabrike su bile u vlasništvu hrišćana, što je, prema nekim autorima, posledica činjenice da su Osmanlije ostali verni svojim islamskim principima i odbijali da se prilagode novim uslovima . Rezultat ovog fenomena bilo je smanjenje osmanskog elementa Lezbosa.
O ovom izuzetno teškom periodu pod Turskom vlašću svedoče manastiri i crkve posvećeni stradalim hrišćanima proglašenim za svece koji predstavljaju mesta hodočašća, kao i mnogi zapisi nađeni iz tog doba patnje i stradanja (manastir posvećen SvetomRafailu zajedno sa Sv Nikolom i Sv Irinom svedoči o stradanju od strane Turaka, danas su veoma važno mesto hodočašća kao i mnogi drugi).
OSLOBOĐENJE OD TURAKA
Tokom Prvog balkanskog rata (1912-1913), a posebno 8. novembra 1912, grčka flota je oslobodila grad Mitilini. Protokol o predaji celog ostrva grčkim vlastima potpisan je 8. decembra 1912. godine na brdu Petsofas, u široj oblasti Kaloni, posle bitke kod Klapadosa.
PRVI I DRUGI SVETSKI RAT
Tokom Prvog svetskog rata na ostrvu su bile smeštene jedinice britansko-francuske flote, a posle maloazijske katastrofe 1922. godine, Lezbos je primio oko 24.000 izbeglica za stalni boravak. Izbeglice su obezbeđivale jeftinu radnu snagu, ali i svoje posebno znanje u svim sektorima privredne delatnosti, što je rezultiralo velikim privrednim procvatom tog vremena.
Tokom, 1923. godine po Ugovoru iz Lozane došlo je do razmene stanovništva između Grčke i Turske sa odlaskom celokupnog muslimanskog stanovništva sa ostrva i prekidom svih privrednih aktivnosti sa suprotnim obalama.
Imajući u vidu da je trgovina sa Maloaziskim gradovima tradicija i osnova prosperiteta Lezbosa od pamtiveka, iz vremena naseljavanja Aeolaca (1140 godine pre nove ere) zatim vremena Antičke Grčke, preko Vizantije, neminovno dolazi do posledica u ekonomskom razvoju i preorjentacije na druga tržišta.
Tokom Drugog svetskog rata 1941. godine, nemačke trupe su okupirale ostrvo i napustile ga nakon 3 godine stradanja. U godinama nakon građanskog rata, politički progoni i teški društveno-ekonomski uslovi doveli su do velikog toka unutrašnjih i spoljnih migracija.
 |
| Novac sa Lezbosa 330 do 280 pre nove ere |
Nisam istoričar a nisam ni iz turističkog sektora, želja mi je samo da sa vama podelim sve što sam saznala o Lezbosu, njegovoj slavnoj istoriji i spomenicima i da inspirišem one koji žele da saznaju više da se upuste u istraživanje....
Dobrodošli na ostrvo sa zaista dugom istorijom
i predivnom prirodom.
Toplo preporučujem posetu Arheološkom muzeju Mitilini kao početnoj tački putovanja kroz istoriju.
Коментари
Постави коментар
Komentari / Coments